W skrócie
W czasach komunizmu produkty mleczne i mleko były szczególnie polecane przez władzę. Finansowano bary mleczne, które miały serwować tanie i pożywne dania. Władza stawiała na obowiązkowy przydział mleka i masła z racji, że brakowało mięsa. W stanie wojennym, gdy mięso było reglamentowane lub dostępne spod lady, szczególnie doceniało się dania mączne. Właśnie wtedy na szkolnych stołówkach prym wiodły naleśniki z białym serem lub zupy mleczne.
Mleko do wypłaty
W książce „Ślepa kuchnia. Jedzenie i ideologia w PRL” Monika Milewska zdradzała, jak obowiązująca polityka wpływała na dostawy żywności. Produktem, który był promowany w PRL-u, było mleko w różnej postaci. W czasie kryzysu gospodarczego stawiano na mleko w proszku, a w książkach kucharskich podawano przepisy na wykorzystanie go w kuchni.
Kliknij przycisk, aby zobaczyć zdjęcia z czasów PRL-u
[…]Pracownikom zatrudnionym w szkodliwych dla zdrowia warunkach przysługiwało też mleko. Mój ojciec, pracujący w ciemni fotograficznej, przywoził to mleko dla mnie. Respondenci wskazują też na inne możliwości: „Jak ktoś nie chciał mleka, to dostawał bony do baru mlecznego, gdzie mógł zjeść obiad lub wymienić bony na masło” – pisała Monika Milewska.
Mleko z dostawą do domu
Autorka książki zwróciła też uwagę, że w PRL-u istniał zawód roznosiciela mleka, który dostarczał butelki pod drzwi. Usługa trwała do 1989 roku. Zawód „mleczarza” został w zabawny sposób przedstawiony w filmie „Nie lubię poniedziałków” w reżyserii Tadeusza Chmielewskiego z 1971 roku. Tam w wyniku pomyłki w oznaczaniu mieszkań czekających na mleko, nabiał dostali niemal wszyscy mieszkańcy bloku.
Aby dostać codzienną porcję mleka, trzeba było wykupić miesięczny abonament w sklepie spożywczym. Szklane butelki były zamykane kolorowym kapslem z aluminium. Zamknięcie w kolorze czerwonym zawierało mleko pełnotłuste, z niebieskim kapslem z 2% zawartością tłuszczu. Pozostałe produkty mleczne najczęściej kupowały dzieci.
Mleko w szkołach i przedszkolach
W PRL-u prowadzona była akcja dożywiania dzieci poprzez dostarczanie codziennej porcji mleka do szkół i przedszkoli. Menu posiłków przedszkolnych dostosowywano do polityki żywienia w PRL-u. W szkole w przerwach podawano mleko, aby zapewnić dzieciom okazję do prawidłowego wzrostu. Uważano, że mleko jest niezbędne do budowy zdrowych kości i zapewni szybki i zdrowy rozwój organizmu. Na co dzień dzieciom podawano kaszę mannę na mleku z owocami lub marmoladą, kubek przypalonego mleka (z kożuchem) i różne rodzaje zup mlecznych z makaronem, ryżem lub kaszami.
- W mojej podstawówce w latach 80. mleko było obowiązkowe. Do dziś pamiętam ten okropny zapach ze szkolnej stołówki i mleko z kożuchem w szarych kubkach, które musieliśmy pić. Nie cierpiałam tego. Na samą myśl mam mdłości - wspomina Maria z Wałbrzycha. - Być może chodziło o ten przymus i ten kożuch, bo dziś bardzo lubię mleko.
Inne osoby wspominają, że dzięki tej akcji w szkole nie byli głodni. Zawsze można było wypić kubek ciepłego mleka i zjeść drożdżówkę lub kanapkę zrobioną w domu. Początkowo dzieci dostawały mleko podgrzewane w szkolnych stołówkach i nalewane z garnka przez nauczycielki lub kucharki do metalowych kubków. Z czasem postawiono na butelki szklane o pojemności około 200 ml, które przynoszone były do klas w skrzynkach i rozdawane uczniom.
Mleko w szkole i z dostawą do domu. Zobacz archiwalne zdjęci...
Źródło:
- „Ślepa kuchnia. Jedzenie i ideologia w PRL” Monika Milewska, Państwowy Instytut Wydawniczy,
- Kuchnia PRL dla niezaawansowanych, Culture.pl
Akcesoria, które ułatwią Ci pracę w kuchni
kup teraz

GOURMETmaxx Młynek do soli lub pieprzu na baterie
GOURMETmaxx Salz- und Pfeffermühle, batteriebetrie…
kup teraz

ERNESTO Pudełko bambusowe FSC z szufladkami
ERNESTO Pudełko bambusowe FSC z szufladkamiOpis pr…
kup teraz

ERNESTO Trzepaczka do ubijania
ERNESTO Trzepaczka do ubijaniaOpis produktu idealn…
kup teraz

ERNESTO Tarka ręczna, trzepaczka, szczypce kuchenne, nóż do pizzy
Opis produktu produkt przystosowany do mycia w zmy…
kup teraz

ERNESTO Deska do krojenia HACCP, 1 sztuka
Opis produktu deska do krojenia posiada nóżki anty…
kup teraz

ERNESTO Zestaw szklanych pojemników do przechowywania żywności, 3...
ERNESTO Zestaw szklanych pojemników do żywności, 3…
kup teraz

ERNESTO Organizer kuchenny z deską do krojenia
Organizer kuchenny ERNESTO z deską do krojeniaOpis…
kup teraz

ERNESTO Pudełko, z 2 wkładami
Pudełko ERNESTO® z 2 wkładamiOpis produktu z 2 pra…
kup teraz

ERNESTO Krajalnica do frytek z nożami ze stali szlachetnej
ERNESTO® Krajalnica do frytek z nożami ze stali sz…
kup teraz

ERNESTO Przecierak do warzyw i owoców ze stali szlachetnej, z 3 sitami
ERNESTO® Przecierak do warzyw i owoców ze stali sz…
kup teraz

ERNESTO Zestaw noży rzeźniczych
ERNESTO Zestaw noży rzeźniczychOpis produktu w zes…
kup teraz

ERNESTO Zestaw 6 noży kuchennych z osłoną ostrza
ERNESTO® Zestaw 6 noży kuchennych z osłoną ostrzaO…
kup teraz

Tognana Zestaw pojemników na olej, ocet, pieprz i sól
Tognana Zestaw pojemników na olej, ocet, pieprz i …
kup teraz

ECHTWERK Zestaw 2 młynków do pieprzu i soli
ECHTWERK Zestaw 2 młynków do pieprzu i soliOpis pr…
kup teraz

Circle made by Guzzini Lunchbox - pudełko śniadaniowe lub na...
Circle made by Guzzini Lunchbox - pudełko śniadani…
kup teraz

ERNESTO Wielofunkcyjna krajalnica
ERNESTO® Wielofunkcyjna krajalnicaOpis produktu ze…
kup teraz

ERNESTO Parowar bambusowy Ø 25 cm
ERNESTO® Parowar bambusowy Ø 25 cmOpis produktu do…
Zobacz inne tematy kulinarne ze Strony Kuchni:
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
Dzieje się w Polsce i na świecie – czytaj na i.pl
Strefa Biznesu - Sytuacja na rynku gastronomicznym