Tak wyglądała kuchnia w PRL-u. Te zdjęcia przywołają wspomnienia dzieciństwa. Prodiż, boazeria, syfon i talerze z Włocławka

Po II wojnie światowej polskie gospodynie czerpały wiedzę na temat gotowania z książki „Kuchnia polska”. Za umieszczone w niej przepisy odpowiadała Helena Kulzowa–Haliczkowa. Była to polska gospodyni domowa o ormiańskich korzeniach i nauczycielka w ramach zajęć z gospodarstwa domowego.

Warto dodać, że „Kuchnia polska” była pracą zbiorową, pod którą jako głównego autora podpisano prof. Stanisława Bergera, pracownika Państwowego Zakładu Higieny w Warszawie. On napisał wstęp i zebrał w całość przepisy i porady dostarczone przez swoją koleżankę po fachu. To w tej książce po raz pierwszy pojawia się sugestia, jak powinna wyglądać dobrze urządzona kuchnia.

Według autorów „Kuchni polskiej” mała kuchnia miała wyglądać jak... laboratorium. Polecano, by przygotowywać w niej jedzenie w niemal specjalistyczny sposób. Pomieszczenie podzielono na:

• ośrodek przygotowywania produktów,
• obróbki wstępnej,
• obróbki cieplnej,
• wydawania posiłków,
• miejsce spożywania,
• ośrodek zmywania naczyń.

Sprawdź, co jadano w PRL-u. Oto produkty, które nie przetrwały tego okresu.

Monika Milewska w książce „Ślepa kuchnia. Jedzenie i ideologia” pisała o debacie politycznej dotyczącej asortymentu w PRL-owskiej kuchni. Można wysnuć paradoksalny wniosek, że władza komunistyczna z jednej strony potępiała Zachód, a z drugiej chciała dostarczyć obywatelom produkty niemal identyczne, jak zza granicy.

– Gomułkowska koncepcja kuchni pozostawała w zgodzie z trendami modowo-ideowymi lansowanymi w tym czasie na Kremlu. W 1959 roku na fali delikatnego ocieplenia pomiędzy supermocarstwami w Moskwie zorganizowano American National Exhibition. Na tej głośniej wystawie Amerykanie starali się dowieść swojej wyższości cywilizacyjnej nad rywalem, m.in. chwaląc się nowoczesnymi lodówkami, zmywarkami i innymi osiągnięciami w zakresie mechanizacji gospodarstwa domowego. Do historii przeszła „debata kuchenna”, którą Nikita Chruszczow i wiceprezydent Richard Nixon odbyli we wnętrzu pokazowej amerykańskiej „kuchni cud”. Zgromadzone tam sprzęty wywarły na włodarzu ZSRR ogromne wrażenie i skłoniły go do deklaracji, że już wkrótce jego kraj prześcignie USA zarówno w dziedzinie bezpośredniej konsumpcji, jak i w wyposażeniu indywidualnych gospodarstw domowych – pisała Milewska.

Zapiekanki z PRL-u. Prosta i genialna przekąska. Przepis na kultowe zapiekanki. Zrobisz je w 15 minut

Dalej autorka dodała, że małe kuchnie budowane w nowych blokach miały służyć kobiecej emancypacji. Kobieta miała w kuchni spędzać coraz mniej czasu. Ponadto odpowiednie rozmieszczenie sprzętów minimalizowało liczbę wykonywanych ruchów i skracało czas przygotowania posiłków. Dzięki temu kobieta mogła mieć więcej wolnego czasu.

Zobacz, jak wyglądała zagrycha w PRL-u.

W PRL-u założeniem przy aranżacji kuchni było takie rozmieszczenie urządzeń i mebli, aby wykonać jak najmniej zbędnych czynności. W teorii wszystko miało być pod ręką i nie rozpraszać osoby gotującej posiłek. Pierwowzorem małych kuchni były wagony restauracyjne na przełomie 1927 i 1928 projektowane przez Margarete Schütte-Lihotzky. Taki styl był nazywany kuchnią frankfurcką. Urządzenia miały mieć logiczną kolejność, a dawne kredensy zastępowano wiszącymi szafkami i półkami. Ponadto miała panować czystość i higiena.

Większość sprzętów kuchennych było produkcji polskiej. Używano mikserów Predom Prespol z dodatkową nakładką do mielenia kawy lub blendowania warzyw. Wiele gospodyń domowych było też dumnymi posiadaczkami prodiża, kuchenki gazowej Ewa marki Wrozamet albo fajansowych talerzy na ścianę z Włocławka. W czasach PRL-u nie było czajników elektrycznych. Miłośnicy herbaty w każdych okolicznościach mogli zrobić sobie ulubiony napój używając grzałki elektrycznej.

Zaradne gospodynie w PRL-u potrafiły nawet ukręcić masło używając pralki Frani. Ważnym urządzeniem w kuchni był też syfon na naboje, który używany był do przygotowania wody sodowej lub bitej śmietany. W niektórych domach na wzór państw sowieckich używano samowaru do przygotowania herbaty. A wy jak wspominacie wnętrza z PRL-u?

Zobaczcie w galerii, jak wyglądały kuchnie z lat 70. i 80.

Źródło:

• „Ślepa kuchnia. Jedzenie i ideologia” Monika Milewska, Państwowy Instytut Wydawniczy

Zobacz inne tematy kulinarne ze Strony Kuchni: